پیش‌بینی پذیر کردن اقتصاد و انتشار آمارهای تخصیص ارز

از ابتدای سال جاری روند ارائه گزارش و آمار از تخضیض ارز، مسیر جدیدی را طی کرده که به نظر می‌رسد، ایجاد شفافیت بیش‌تر و همچنین پیش‌بینی پذیر کردن مولفه‌های اقتصادی می‌تواند از اهداف بلند مدت آن باشد.
به گزارش ایسنا، بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تا امروز، براِی واردات سه گروه کالاهای اساسی و دارو، تجاری و بازرگانی، واردات در مقابل صادرات و نیازهای خدماتی، مبلغی نزدیک به ۳۴ میلیارد و ۵۲۰ میلیون دلار ارز، تامین کرده است که بخش اعظم آن یعنی ۲۶ میلیارد و ۱۲۹ میلیون دلار از ارز تامین شده به بخش صنعت اختصاص داده شده است.
از این حجم، ۱۸ میلیارد و ۵۰۷ میلیون دلار با ارز نیمایی و ۷ میلیارد و ۶۲۲ میلیون دلار با نرخ توافقی تامین شده است. صنایعی که عمدتا این حجم ارز برای آنها تامین شده، شامل صنایع حمل و نقل و خودرو، تجهیزات برق، معدنی، ماشین آلات و تجهیزات تولید، شیمیایی، پتروشیمی و منسوجات و پوشاک است.
واردات کالاهای اساسی و دارو نیز ۷ میلیارد و ۵۵۵ میلیون دلار ارز را به خود اختصاص داده است. ۵ میلیارد و ۹۰۶ میلیون دلار از این گروه به کالاهای اساسی و کشاورزی شامل گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی، یک میلیارد و ۶۴۹ میلیون دلار دیگر نیز به دارو، مواد اولیه دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص داده شد. همچنین، ۸۳۶ میلیون دلار نیز به تقاضای خدماتی تخصیص داده شده است.

از ابتدای سال جاری تا امروز، براِی واردات سه گروه کالاهای اساسی و دارو، تجاری و بازرگانی، واردات در مقابل صادرات و نیازهای خدماتی، مبلغی نزدیک به ۳۴ میلیارد و ۵۲۰ میلیون دلار ارز، تامین کرده است که بخش اعظم آن یعنی ۲۶ میلیارد و ۱۲۹ میلیون دلار از ارز تامین شده به بخش صنعت اختصاص داده شده است.

رویکرد جدید در ارائه آمارهای تخصیص ارز
اطلاع رسانی از میزان و حجم تامین ارز مورد نیاز واردات از زمان تاسیس مرکز مبادله ارز و طلا، با یک تغییر رویکرد مطلوب روبرو شده، به طوری که انتشار این اطلاعات به صورت متناوب و تفکیکی از سوی بانک مرکزی، از زمان تاسیس در سال ۱۳۳۹ تا امروز بی سابقه است.
بانک مرکزی از ابتدای سال جاری شروع به انتشار اطلاعات تامین و تخصیص ارز به صورت متناوب در مرکز مبادله ارز و طلای ایران کرده و این شیوه ارائه آمار ارزی، طی سال‌ها فعالیت بانک مرکزی، تجربه نشده بود.
به عبارت دیگر، پیش از این، اطلاعات و آمار ارزی به صورت دوره‌ای و کلی منتشر می‌شد، اما امروز با گزارش‌های مرکز مبادله ارز و طلای ایران، مردم، فعالان و کارشناسان اقتصادی و نهادهای نظارتی می‌توانند به راحتی و مرتب آمار تامین ارز را هر هفته و به صورت تفکیک شده مشاهده کنند.

شفافیت آماری؛ در جهت اعتماد اقتصادی
برنامه بانک مرکزی در خصوص شفافیت آماری، از سال گذشته و با اعلام تفکیکی آمار تامین ارز براساس وزارتخانه‌ها آغاز شد. در واقع بانک مرکزی با راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران به عنوان بازوی اجرایی در حوزه سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بازار ارز، با تعریف مرجعیت رسمی آمار ارز و طلا، گام مهمی در حوزه شفافیت آماری برداشته است.
از سوی دیگر، باتوجه به اهمیت منابع ارزی و محل هزینه کردهای آن در اقتصاد، این موضوع در دوران تحریم رنگ و بوی دیگری داشته و از آنجایی که اقتصاد ایران به دلیل تنگناهای تجارت بین‌الملل و تحریم‌ها، با محدودیت‌هایی در دست یابی به منابع ارزی بین المللی روبرو است. این محدودیت، محل هزینه کرد منابع ارزی را به شدت مورد توجه عموم قرار می‌دهد.

باتوجه به اهمیت منابع ارزی و محل هزینه کردهای آن در اقتصاد، این موضوع در دوران تحریم رنگ و بوی دیگری داشته و از آنجایی که اقتصاد ایران به دلیل تنگناهای تجارت بین‌الملل و تحریم‌ها، با محدودیت‌هایی در دست یابی به منابع ارزی بین المللی روبرو است. این محدودیت، محل هزینه کرد منابع ارزی را به شدت مورد توجه عموم قرار می‌دهد.

هدف از انتشار آمارهای ارزی چیست؟
به نظر می‌رسد که بانک مرکزی، انتشار آمار ارزی، به صورت متناوب، تفکیکی و با جزییات را با دو هدف انجام می‌دهد. یکی اینکه، با ارائه آمار در محضر افکار عمومی، کارشناسان، متخصصان و نهادهای نظارتی، موجب فعال سازی نوعی نظارت عمومی شده که سازوکار پیشگیری از وقوع تخلفات ارزی را تقویت و نتیجه این سازوکار می‌تواند کاهش زمینه‌های ایجاد رانت و فساد به حداقل و افزایش کارایی فرایندهای تخصیص و تامین ارز را بستر سازی کند.
در نهایت به نظر می‌رسد، تلاش برای پیش بینی پذیرکردن اقتصاد یکی دیگر از اهداف بانک مرکزی باشد. انتشار آمار تفکیکی تامین ارز در سال ۱۴۰۲ براساس وزارتخانه‌ها و همچنین، ارائه آمار تامین ارز براساس گروه‌های کالاهای اساسی، دارو، صنایع و نیازهای خدماتی در سال ۱۴۰۳، نشان داده که شفافیت در اطلاعات و داده‌ها در پیش بینی پذیر کردن اقتصاد، نقش مهمی دارد.