ارزیابی مثبت واشنگتن از مذاکره

دوستانه، بر مبنای احترام متقابل، مثبت و سازنده» توصیف گفت‌وگوهای روز شنبه بین ایران و آمریکا از سمت مذاکره‌کنندگان اصلی، یعنی وزیر خارجه ایران، نماینده ویژه دونالد ترامپ و میانجی‌گر عمانی در مسقط بود. رئیس‌جمهور آمریکا هم ساعاتی بعد به صف این اظهارات مثبت پیوست و در نخستین واکنش به این گفت‌وگوها تاکید کرد که «گفت‌وگوها با ایران خوب پیش می‌رود».طبق گزارش رویترز، دونالد ترامپ بامداد یکشنبه در پاسخ به سوال خبرنگاران در هواپیمای ریاست‌جمهوری درباره گفت‌وگوهای ایران و آمریکا در مسقط گفت: «فکر می‌کنم خوب پیش می‌رود. تا وقتی که به سرانجام نرسد، (موضوعات دیگر) اهمیتی ندارد، پس من دوست ندارم درباره‌اش صحبت کنم اما خوب پیش می‌رود. وضعیت (گفت‌وگوها) درباره ایران خوب پیش می‌رود.»
گفت‌وگوهای غیرمستقیم به ریاست سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ در امور غرب آسیا روز شنبه ۲۳ فروردین‌ماه در مسقط پایتخت عمان برگزار شد. طرفین این گفت‌وگوها را «مثبت و سازنده» ارزیابی کرده‌اند و قرار است هفته آینده دور دوم این گفت‌وگوها در عمان یا آن‌گونه که گفته می‌شود در وین ادامه داشته باشد. اهمیت این دور در این است که طرفین را قدری وارد جزئیات خواهد کرد. جزئیات پیچیده‌ای که می‌تواند ارزیابی طرفین را قدری محتاطانه‌تر و مذاکرات را قدری طولانی‌تر کند.
در همین ارتباط سخنگوی وزارت خارجه روز یکشنبه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در ارتباط با گفت‌وگوهای غیرمستقیم روز گذشته ایران و آمریکا در عمان گفت که نشست مسقط برای آزمون جدیت و نیت آمریکایی‌ها با توجه به سابقه بدعهدی طولانی و متعدد از آنها بود. به گزارش ایسنا، اسماعیل بقایی تصریح کرد: «مذاکرات روز شنبه اولین دور از گفت‌وگوهای غیر‌مستقیم بین ایران و آمریکا در ارتباط با موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی و بحث هسته‌ای بود.» این دیپلمات ارشد ایران گفت: «بارها گفته‌ایم و در عمل هم نشان داده‌ایم که برای اطمینان‌سازی از ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران هیچ نگرانی و مانعی نداریم و در عمل این موضوع را طی دو دهه گذشته ثابت کرده‌ایم.»بقایی در ادامه گفت‌وگوی خود در پاسخ به این سوال که در برخی از رسانه‌ها منتشر شده بود که اگر روند مذاکرات غیرمستقیم مثبت باشد احتمالا مذاکرات ایران و آمریکا مستقیم خواهد بود، گفت: «خیر.»
وی در این ارتباط افزود: «وزارت خارجه تابع تصمیمات نظام و سلسله‌مراتب تصمیم‌گیری کشور است. دستور‌العمل تیم مذاکراتی، مذاکرات غیرمستقیم است. از نظر کارشناسی نیز ما معتقدیم در شرایط فعلی موثرترین شیوه برای حل فصل موضوع رفع تحریم‌ها و مسائل مرتبط با هسته‌ای همین شیوه است.» پیش‌تر وزیر امور خارجه ایران نیز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس درباره گفت‌وگوها در عمان نوشت: «دور اول مذاکرات غیرمستقیم، سازنده و امیدوارکننده بود. گفت‌وگوها در فضای احترام متقابل انجام شد. من دیدگاه‌های ایران را قاطعانه و در عین حال با نگاه رو به جلو تشریح کردم. هر دو طرف تصمیم گرفتند که این روند را ظرف چند روز ادامه دهند.» وزیر امور خارجه ایران شامگاه شنبه و پس از برگزاری گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا، مسقط را به مقصد تهران ترک کرد.

گام رو به جلو
کاخ سفید نیز در واکنش به این مذاکرات اعلام کرد: «گفت‌وگوها بسیار مثبت و سازنده بود. فرستاده ویژه ویتکاف در گفت‌وگو با دکتر عراقچی تاکید کرد که دستوراتی از رئیس‌جمهور ترامپ دارد تا در صورت امکان، اختلافات دو کشور را از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی حل کند. این موضوعات بسیار پیچیده هستند و ارتباط مستقیم فرستاده ویژه ویتکاف گامی رو به جلو برای دستیابی به یک نتیجه سودمند برای هر دو کشور بود. طرفین توافق کردند که شنبه آینده دوباره با یکدیگر دیدار کنند.»

نشست بعدی در عمان نیست
مقامات ایران و آمریکا در پایان گفت‌وگوها توافق کردند که دور دوم گفت‌وگوها شنبه آینده انجام شود، اما درباره مکان آن وزارت خارجه ایران اعلام کرده که عمان کماکان این نقش مهم را بر عهده خواهد داشت. ولی شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان در گمانه‌زنی‌های خود درباره مذاکرات ایران و آمریکا به نقل از منبع آگاه گزارش داد دور بعدی این رایزنی‌ها ممکن است در اروپا برگزار شود.اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ضمن قدردانی از عمان به دلیل میزبانی از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با توجه به توافق دو طرف برای ادامه مذاکرات غیرمستقیم در هفته آینده، عمان کماکان این نقش مهم را بر عهده خواهد داشت.»
وی در یک گفت‌وگوی تلویزیونی در مورد دور بعدی مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا توضیح داد: «کماکان مذاکرات به صورت غیرمستقیم و با میزبانی عمان خواهد بود. عمان به عنوان طرف واسط و طرف میانجی‌گر کماکان این نقش را انجام خواهد داد. بنابراین این مهم است یعنی چارچوب مذاکرات همان‌طور که بوده، ادامه پیدا خواهد کرد. اینکه محل آن عمان باشد یا جای دیگر، در حال بحث هستیم ولی مهم این است که کماکان عمان این نقش میانجی‌گر را انجام خواهد داد.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این سوال که یعنی ممکن است مثلا در امارات برگزار شود ولی عمانی‌ها هم حضور داشته باشند، گفت: «خیر. هر جایی که باشد، عمان مسوولیت تنظیم تمهیدات و ترتیبات مربوط به‌جای هیات‌ها را بر عهده دارد، اینکه چگونه هیات‌ها با یکدیگر پیام‌ها را تبادل کنند، این کار را عمان انجام خواهد داد، ولی به نظر من مهم نیست که کجا باشد. مهم این است که شکل و فرمت مذاکرات کما فی السابق به همین شکل غیرمستقیم با وساطت عمان ادامه پیدا خواهد کرد.»البته سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، پس از پایان مذاکرات ایران و آمریکا، ضمن تاکید بر برگزاری مذاکرات در شنبه آینده گفته بود که محل مذاکره، احتمالا اینجا نخواهد بود، البته میزبانی با عمان خواهد بود اما ممکن است در جای دیگری باشد.