تجارت در بنادر خالی

حجم تجارت از بنادر ایران در مقایسه با رقبای منطقه‌ای و کشورهای برتر جهان بسیار کوچک است. «دنیای‌اقتصاد» در یک بررسی آماری، وضعیت تجارت بندری ایران و کشورهای مهم منطقه و جهان را مقایسه کرده که این بررسی نشان‌دهنده عدم استفاده از ظرفیت بزرگ اقتصاد دریایی در کشور است. ایران در حالی در دو بندر اصلی خود در جنوب کشور تجارت بسیار کوچکی دارد که کشورهایی نظیر عمان یا امارات موفق شده‌اند خود را به بازیگران بزرگ جهانی نزدیک کنند. شاخص جهانی پورت‌واچ که محصول مشترک صندوق بین‌المللی پول و دانشگاه آکسفورد است، نشان می‌دهد ورود و خروج کالا از مهم‌ترین بنادر ایران در حالی به کمتر از یک‌درصد برخی بنادر مهم منطقه رسیده است که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به درستی از اقتصاد دریامحور استفاده می‌کنند. ایران نیز می‌تواند با بهره‌گیری از این رویکرد و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی و فناوری‌های وابسته، علاوه بر افزایش سهم خود از تجارت دریایی جهان، رونق و اشتغال را به بنادر جنوبی بازگرداند

بنادر به‌عنوان قلب تپنده تجارت، نقشی حیاتی در اقتصاد کشورها ایفا می‌کنند. با بررسی سه شاخص مهم، تعداد کشتی‌ها، حجم واردات و میزان صادرات، می‌توان عملکرد بنادر داخلی و بین‌المللی را مقایسه کرد. این تحلیل نشان می‌دهد که بنادر خارجی با زیرساخت‌های قوی و ظرفیت‌های متنوع، در سطح جهانی قدرت‌نمایی می‌کنند، در‌حالی‌که بنادر داخلی برای رقابت نیازمند تحول اساسی هستند. فقدان اسکله‌های روزآمد، عدم تجهیز به سیستم‌های فناوری بارگیری، ترخیص و تخلیه، تحریم و عدم نقش‌آفرینی در زنجیره‌های جهانی ارزش موجب شده به‌رغم ظرفیت‌های بزرگ نظیر موقعیت عالی و پهنه سرزمینی، کشور از جریان دادوستد جهانی کالا دور بماند و حتی قافیه را به بازیگران منطقه‌ای واگذار کند.

در گزارش حاضر با استفاده از داده‌های مرجع جهانی پورت واچ (PORT WATCH) که توسط صندوق بین‌المللی پول  منتشر شده، به مقایسه روند حاکم بر بنادر اصلی ایران در مقایسه با برخی از کشورهای مطرح منطقه و جهان پرداخته است.