صنعت هوایی ایران در انتظار ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی

صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران قابلیت جذب سرمایه تا ۵۰میلیارد دلار را دارد. بخش قابل توجهی از این سرمایه باید صرف خرید حداقل ۴۰۰فروند هواپیمای تازه‌نفس شده و بخشی از سرمایه‌گذاری‌های جدید نیز باید به تجاری‌سازی فرودگاه‌ها تخصیص داده شود. فعالان صنعت هوانوردی معتقدند به‌دلیل حجم قابل توجه خسارت‌هایی که این صنعت در طول چهار دهه گذشته از تحریم‌ها دیده است، یک بازار بکر برای مشارکت خارجی محسوب می‌شود.
صنعت حمل‌ونقل هوایی ایران قابلیت جذب سرمایه تا ۵۰میلیارد دلار را دارد. بخش قابل توجهی از این سرمایه باید صرف خرید حداقل ۴۰۰فروند هواپیمای تازه‌نفس شده و بخشی از سرمایه‌گذاری‌های جدید نیز باید به تجاری‌سازی فرودگاه‌ها تخصیص داده شود.
فعالان صنعت هوانوردی معتقدند به‌دلیل حجم قابل توجه خسارت‌هایی که این صنعت در طول چهار دهه گذشته از تحریم‌ها دیده است، یک بازار بکر برای مشارکت خارجی محسوب می‌شود.
اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، یکی از افراد اصلی مذاکرات اقتصادی به‌ویژه در حوزه قراردادهای حمل‌ونقلی در دوران پسابرجام، معتقد است در این صنعت فرصت‌های سرمایه‌گذاری ممتازی وجود دارد که اگر با حضور شرکت‌های خارجی بالفعل شود، می‌تواند به حفظ بنای توافق احتمالی ایران و آمریکا کمک کند و مانع از فروپاشی این بنا شود.
در گفت‌وگو با نایب رئیس اسبق اتاق بازرگانی نیز الزامات رونق سرمایه‌گذاری را بررسی کرده است.
ناوگان حمل‌ونقل هوایی ایران با کمبود ۴۰۰ فروند هواپیمای تازه‌‌‌نفس روبه‌رو است، در صورتی‌که نوسازی ناوگان سالخورده و فرسوده موجود نیز در اولویت قرار بگیرد، این تعداد به حدود ۵۰۰فروند می‌رسد.
برآوردها نشان می‌دهد این صنعت قابلیت جذب تا ۵۰‌میلیارد دلار سرمایه را دارد و به دلیل حجم قابل‌توجه خسارت‌‌‌هایی که در طول چهار دهه‌گذشته از تحریم‌ها دیده است، یک بازار بکر برای سرمایه‌گذاری خارجی محسوب می‌شود.
اصغر فخریه‌‌‌کاشان، قائم‌مقام وزیر پیشین راه و شهرسازی به‌عنوان یکی از مردان اصلی مذاکرات اقتصادی به‌ویژه در حوزه قراردادهای حمل‌ونقلی در دوره پسابرجام، ضمن تشریح بایدها و نبایدهای توافق احتمالی ایران و آمریکا، توضیح می‌دهد که چگونه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت حمل‌ونقل می‌تواند از فروپاشی بنای این توافق پیشگیری کند.
ناوگان هواپیمایی مسافری ایران حدود ۱۸۵‌فروند هواپیمای باریک و پهن‌‌‌پیکر دارد که از این تعداد فقط بین ۱۳۰ تا ۱۴۰‌فروند هواپیما در حال پرواز بوده و بقیه در آشیانه متوقف هستند.
برخی از این هواپیماها به‌عنوان انبار قطعات یدکی ناوگان پروازی مورد‌استفاده قرار می‌گیرند. میانگین سن ناوگان فعال هواپیمایی ایران حدود ۲۷‌سال ‌است. این عدد هنگامی معنادار می‌شود که با میانگین سن ناوگان ایرلاین‌‌‌های دیگر کشورها مقایسه شود. میانگین سن ایرلاین هندی ایندیگو با حدود۳۰۰ فروند هواپیما کمتر از چهار سال، ایرلاین فونتیر آمریکا حدود ۴.۵ سال‌ و شنژن چین حدود ۹‌سال ‌است.
میانگین سن ایرلاین آلمانی لوفت‌‌‌هانزا با ۳۰۰ فروند هواپیما نیز به ۱۲ سال‌ می‌رسد. هواپیمایی ایرفرانس بیش از ۲۰۰ فروند هواپیما با میانگین سنی ۱۴ سال‌دارد و ایرلاین سعودی عربین نیز با میانگین سن ناوگان هشت‌ساله فعالیت می‌کند. به این ترتیب میانگین سن هواپیماهای فعال در ناوگان مسافری ایران به بیش از دو‌برابر ایرلاین‌‌‌های معتبر و بزرگ کشورهای توسعه‌یافته می‌رسد.
فراتر از این اعداد و ارقام معنادار، واقعیت فرسودگی ناوگان هواپیمایی ایران را مسافران این ناوگان درک می‌کنند؛ به‌ویژه اگر تجربه پرواز با ایرلاین‌‌‌های خارجی را نیز داشته باشند. افت حداقل ۵۰‌درصدی ایمنی ناوگان هوایی با سن بالای ۱۳ سال، ضرورت سرمایه‌گذاری برای نوسازی این ناوگان در ایران را نشان می‌دهد.
این وضعیت نامناسب ناوگان هوایی، نتیجه تحریم‌های بین‌المللی است که سبب‌شده سرمایه‌گذاری در این صنعت با چالش مواجه شود. هرچند خرید هواپیما مشمول تحریم نمی‌شود، اما از آنجا که شبکه بانکی ایران با محدودیت‌های تحریمی مواجه است، دسترسی ایران به منابع لیزینگ تقریبا غیرممکن شده‌است.
صنعت حمل‌ونقل هواپیمایی نیز با توجه به ماهیت سرمایه‌‌‌بر، با سرمایه‌گذاری مستقیم بدون استفاده از تسهیلات بانکی قابلیت احیا ندارد.
به‌عنوان مثال در ایران با سرمایه‌گذاری پنج‌میلیون دلاری می‌توان یک هواپیمای دست‌دوم با متوسط سن ۱۵ تا ۲۰سال ‌خریداری کرد؛ این در حالی است که همین میزان سرمایه در دنیا به کمک استفاده از تسهیلات لیزینگ با نرخ سود چهار تا ۶درصدی می‌تواند برای خرید تا ۵۰‌میلیون دلاری ناوگان کفایت کند و با آن دست‌‌‌کم سه فروند هواپیمای به‌‌‌روز خریداری شود.
به این‌ترتیب متغیر کلیدی در فرمول نوسازی ناوگان هواپیمایی، استفاده از ظرفیت لیزینگ است که در صورت توافق با آمریکا و حذف تحریم‌های بانکی، میسر خواهدشد.