آیا تا به حال نام «هالیوود آفریقا » را شنیده‌اید؟

برای مارتین اسکورسیزی محل تولد و زندگی دالایی لامای چهاردهم با محل تولد و زندگی حضرت مسیح (ع) یکی است و اگر فکر می‌کنید که این مکان استدیویی در هالیوود بوده‌، در اشتباه هستید. همچنین اگر فکر می‌کنید او به همراه تیم فیلمبرداری خود برای ساختن فیلم «کوندان» ـ داستان زندگی دالایی لامای چهاردهم ـ به روستای تاکتسر (محل اصلی تولد دالایی لاما) یا برای ساختن فیلم «آخرین وسوسه مسیح» به شهر ناصریه (زادگاه عیسی مسیح) رفته است، باز هم اشتباه می‌کنید. مقصد او و تیمش «هالیوود آفریقا» یا همان شهر «ورزازات» بوده است.
شهر ورزازات (Ouarzazate) که به «هالیوود آفریقا» مشهور است مرکز استانی به همین نام است که از لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی کشور مراکش و به طور دقیق‌تر در ۶۰۰ کیلومتری جنوب رباط، پایتخت این کشور و در حدود ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر مراکش قرار گرفته است.
تپه‌های شنی، صحرا، دره‌ها و کوه‌ها از جمله پدیده‌های طبیعی این شهر به شمار می‌رود که مدتی طولانی نقطه عبوری برای تجار آفریقایی در مسیرشان به سمت شمال مراکش و اروپا بوده است. تاریخ تاسیس شهر به سال ۱۹۲۰ میلادی بازمی‌گردد و در دوران استعمار فرانسه بر مراکش این شهر عبارت بوده است از پادگان نظامی فرانسوی‌ها.

اقتصاد شهر
«هالیوود آفریقا» از طریق جذب سرمایه گذاری‌های خارجی ده‌ها میلیون دلار برای اقتصاد ملی مراکش به ارمغان آورده است. قوانین تشویق کننده وضع شده از سوی دولت این کشور برای شرکت‌های فیلم سازی این امکان را فراهم می‌کند که بخشی از هزینه‌های تصویربرداری خود را بازپس بگیرند. در این راستا، دولت مراکش نسبت به کشورهای دیگر در جهان مالیات کمتری از سازندگان فیلم دریافت می‌کند.
وجود مناظر بیابانی و معماری تاریخی، در دسترس بودن تکنسین‌های آموزش دیده، هزینه‌های پایین تولید و روند آسان صدور مجوز فیلم باعث شده است فیلم سازی اصلی‌ترین صنعت شهر ورزازات و بخش عمده‌ای از اقتصاد آن را تشکیل دهد.
رونق صنعت فیلم سازی در این شهر بر اشتغال مردم تاثیر گذاشته است. آن‌ها علاوه بر ایفای نقش سیاهی لشکر، در برخی فیلم‌های بین المللی در نقش‌های اصلی نیز حضور یافته‌اند. علاوه بر بازیگری شغل‌های مهندسی دکوراسیون، تکنسین‌ صدا و نور و سازندگی لوازم جانبی (اکسسوری) در شهر رواج دارد.
در کنار اشتغال در صنعت سینما، بسیاری از مردم شهر در صنعت گردشگری و هتلداری نیز فعالیت می‌کنند.

نام گذاری
«ورزازات» عبارتی آمازیغی (زبان بربرها، گروه قومی ساکن شمال آفریقا ) است که از دو کلمه « وَرْ» به معنای «بدون» و «زازات» به معنای سر و صدا و هیاهو تشکیل شده که در کنار هم به معنای «بی سروصدا» است که به این شهر آرام واقع در دامنه‌های کوه‌های اطلس اشاره دارد.

آثار تاریخی
این شهر به دژهای تاریخی خود مشهور است. دژ «آیت بن حدو» از جمله مشهورترین این دژها است که از مجموعه ساختمان‌های ساخته شده با خاک رس تشکیل شده و با برج‌ها و دیواری دفاعی تقویت شده است. این دژ از سال ۱۹۸۷ به عنوان میراث جهانی در سازمان یونسکو به ثبت رسیده‌ است. هرچند، هیچ‌کدام از ساخت‌وسازهای آن به قبل از قرن هفدهم میلادی بازنمی‌گردند؛ اما با همان روش‌های ساخت یا طراحی مرسوم در قرن‌های پیش از آن بنا شده‌اند. لورنس عربستان، آخرین وسوسه مسیح، مومیایی (۱۹۹۹)، گلادیاتور، اسکندر و سریال بازی تاج و تخت از جمله آثاری است که در این دژ تصویربرداری شده‌اند.

دژ آیت بن حدو
به این دژها قصبات (ج قصبه) به معنای استحکامات، بارج‌ وبارو یا همان ارگ در زبان فارسی گفته می‌شود. از جمله دیگر دژهای مشهور این شهر دژ یا قلعه «امردیل» است که در قرن هفدهم به عنوان مدرسه‌ای اسلامی یا مکانی برای آموزش قرآن ساخته شد. در این دژ نیز فیلم‌های مشهوری تصویربرداری شده است. «تاوریرت» نیز دژ مشهور دیگری در ورزازات است که در قرن هفدهم بنا شده و نقش و نگارهای قدیمی دیوارها و سقف‌هایش از ویژگی‌های این دژ است.

موزه سینما
این موزه سینما که در سال ۲۰۰۷ افتتاح شد، در واقع زمانی استودیویی بوده که از سوی یک شرکت فیلم سازی ایتالیایی در سال ۱۹۸۱ ساخته شد. این موزه مجموعه‌ای از دکورهای قدیمی فیلم و وسایل و تجهیزات سینمایی را در خود جای داده است.
موزه سینما ورزازات روبروی دژ تاوریرت قرار گرفته است و جایگزین مناسبی برای کسانی به شمار می‌رود که نمی‌توانند از مجموعه استودیوهای فیلمبرداری «اطلس» که در خارج از شهر قرار دارد بازدید کنند.
طبق اطلاعاتی که در سایت شهر موجود است در هر نقطه از شهر که باشید، تاکسی‌ها در دسترس هستند و شما را در ازای دریافت ۵ درهم به موزه می‌برند. البته می‌توانید از اتوبوس هم برای رفتن به آن استفاده کنید یا از آنجا که ورزازات شهر کوچکی است با پای پیاده به موزه بروید یا از آنجا به محل اقامت خود بازگردید.

مشهورترین استودیوهای شهر
مجموعه استودیوهای «اطلس» مشهورترین استودیوی فیلمبرداری در ورزازات به شمار می‌رود که در خارج از شهر ( پنج کیلومتری آن) قرار دارد. اگر از شهر مراکش به مقصد این شهر حرکت کنید، نرسیده به شهر، دومین ساختمان از سمت چپ استودیو اطلس است. تاکسی‌های کوچک در مقابل ده درهم شما را به این استودیو می‌رسانند؛ اما اگر اتوبوس شماره یک را سوار شوید، باید مسافتی به طول صد متر را قبل از رسیدن به دروازه اصلی پیاده طی کنید.
این مجموعه استودیو در سال ۱۹۸۳ در مساحتی ۲۱ هزار متری از سوی تاجر «محمد بلغمی» تاسیس شد. استودیو اطلس اغلب به عنوان مقر اصلی مدیریت تولید و فیلمبرداری استفاده می‌شود. بسیاری از صحنه‌ها همچنین خارج از دیوارهای این مجموعه فیلمبرداری می‌شوند. در برخی از تولیدات سینمایی حتی مجموعه‌هایی مانند کاخ های رومی در بیابان ساخته شدند.

این استودیو میزبان فیلم‌های سینمایی مشهوری بوده است:
_ در دهه هشتاد( ۱۹۸۵) فیلم جواهر نیل (The Jewel of the Nile) به کارگردانی لوئیس تیگ و بازیگری مایکل داگلاس.
_ در دهه نود (۱۹۹۹) فیلم مومیایی به کارگردانی استیون سامرز.
_ سال ۲۰۰۰ ریدلی اسکات بخش هایی از دو فیلم «گلادیاتور» و «قلمرو بهشت» را در این استودیو فیلمبرداری کرد. در همین دهه، اطلس میزبان دو فیلم استریکس و اوبلیکس: ماموریت کلئوپاترا و بابل (۲۰۰۶) بود.
_ فصل سوم سریال «بازی تاج و تخت» و فصل پنجم «فرار از زندان» نیز در این استدیو فیلم برداری شده‌اند.

مجموعه استودیوهای اطلس
مجموعه استودیوهای «کان زمان» نیز از دیگر استودیوهای موجود در شهر ورزازات است که در فاصله ۱۰ کیلومتری مرکز شهر واقع شده است و بزرگترین استودیو به شمار می‌رود؛ چرا که مساحت آن حدود ۲۵۲ هزار متر مربع است و علاوه بر ۴ استدیو، اتاق‌های مونتا‍ژ و دفاتر تولید که به امور سینمایی مرتبط است شامل چندین گالری، رستوران، فروشگاه، زمین بازی و هتلی سنتی نیز است.
استودیوی دیگر، مجموعه استودیوهای «استر» است که در سال ۱۹۹۲ روبروی قلعه تاریخی «سیدی داوود» ساخته شد و مجموعه تلویزیونی «لو بایبل» (تورات) تولید شرکت ایتالیایی «استر» و «تی ان تی» آمریکا در آن تصویربرداری شد.

مهم‌ترین آثار ساخته شده در شهر
آغاز ساخت فیلم در این شهر به سال ۱۸۹۷ و فیلم «چوپان مراکشی» سپس فیلم «مراکش» سال ۱۹۳۰ و «اُتلو» در سال ۱۹۴۹ بازمی‌گردد. پس از آن فیلم‌های سینمایی مشهورتری مانند مردی که زیاد می‌دانست (۱۹۵۶) به کارگردانی آلفرد هیچکاک با بازیگری جیمز استوارت و دوریس دی و «لورنس عربستان» (۱۹۶۲) و «پاتن» به کارگردانی فرانکلین جی شافنر و بازی جرج سی. اسکات در ورزازات ساخته شدند.

از دیگر مهم‌ترین فیلم‌ها و سریال‌های که صحنه هایی از آن‌ها در این شهر و استودیوهای آن فیلمبرداری شده است:
_ لورنس عربستان (۱۹۶۲) به کارگردانی دیوید لین و بازیگری آنتونی کوئین.
_ مردی که می‌خواست سلطان باشد (۱۹۷۵) به کارگردانی جان هیوستون.
_ روشنایی‌های پایدار روز (۱۹۸۷): پانزدهمین فیلم از سری فیلم‌های جیمز باند به کارگردانی جان گلن.
_ آخرین وسوسه مسیح (۱۹۸۸) به کارگردانی مارتین اسکورسیزی.
_ کوندان (۱۹۹۷) به کارگردانی مارتین اسکورسیزی.
_ گلادیاتور (۲۰۰۰) به کارگردانی ردلی اسکات و بازیگری راسل کرو.
_ جاسوس بازی (۲۰۰۱) به کارگردانی تونی اسکات.
_ اسکندر (۲۰۰۴) به کارگردانی الیور استون و نقش‌آفرینی کالین فارل در نقش اسکندر و آنجلینا جولی در نقش ملکه المپیاس.
_ قلمرو بهشت (۲۰۰۵) به کارگردانی ریدلی اسکات.
_ بابل (۲۰۰۶) به کارگردانی الخاندرو گونسالس اینیاریتو و نویسندگی گی‌یرمو آریاگا. برد پیت و کیت بلانشت از ستارگان این فیلم هستند.
_ سریال بازی تاج و تخت (۲۰۱۱): دو شهر پنتوس و یونکای (دژ آیت بن حدو در واقعیت) که دنریس تارگرین (امیلیا کلارک) بردگان آن را آزاد می‌کند.
_ سریال آتلانتیس (۲۰۱۳).
_ فصل پنجم سریال فرار از زندان (۲۰۱۷) ساخته پل شیورینگ.

تیم فوتبال پیروزی و شهر ورزازات
زادگاه ایوب العملود، بازیکن فوتبال اهل مراکش باشگاه پرسپولیس که در پست دفاع راست بازی می‌کند، شهر ورزازات است. او در سال ۲۰۲۴ به باشگاه پرسپولیس پیوست و در بازی با تراکتور در هفته دوم لیگ بیست و چهارم نخستین گل خود را برای پرسپولیس به ثمر رساند. او در تیم ملی مراکش نیز بازی می‌کند.