چرخش ژرمن‌ها به میانه

دقیقا ۶ماه پس از فروپاشی ائتلاف سه حزبی اولاف شولتز، فردریش مرتس، یک دموکرات مسیحی محافظه‌کار، صدراعظم بعدی آلمان شد. فردریش مرتس که در رأی‌گیری صبح دیروز در پارلمان آلمان موفق به کسب آرای لازم برای صدراعظمی این کشور نشده بود، عصر سه‌شنبه و در دومین رأی‌گیری، آرای لازم را به دست آورد.
مرتس توانست در رای‌گیری دوم آرای ۳۲۵ تن از قانون‌گذاران پارلمان آلمان موسوم به بوندس‌تاگ را به خود اختصاص دهد که از ۳۱۶ رای لازم در این زمینه فراتر رفت و مرتس ۶۹ساله که پس از کنار گذاشته شدن از قدرت به نفع آنگلا مرکل، به مدت یک دهه از سیاست کناره‌گیری کرد، هرگز هیچ سمت دولتی نداشته است. او یک سخنران با استعداد و جذاب است و جاه‌طلبی خود را برای بازگرداندن آلمان به نقش رهبری در اروپا به روشنی بیان کرده است.

دولت جدید با چه چالش‌هایی روبه‌رو است؟
آلمان احتمالا در خطرناک‌ترین لحظه خود از زمان اتحاد مجدد ۳۵سال پیش قرار دارد. حتی قبل از اعلام تعرفه‌ها توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، اقتصاد آلمان در رکود بود. چین که زمانی بازار پررونقی برای صادرات آلمان بود، علاقه خود را به چیزهایی مانند خودروهای لوکس و سایر کالاهای ساخت آلمان از دست داده است. به‌دلیل تحریم‌های گاز روسیه، انرژی گران است. هزینه‌های نیروی کار بالاتر از حد متوسط است؛ درحالی‌که زیرساخت‌های عمومی در حال فروپاشی هستند. همچنین به نظر می‌رسد آلمان در معرض خطر از دست دادن تضمین‌های امنیتی آمریکا است که پیش از حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین، به این کشور اجازه می‌داد سرمایه‌گذاری نسبتا کمی در امور دفاعی انجام دهد. علاوه بر همه اینها، حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» که سرویس اطلاعات داخلی آلمان هفته گذشته آن را «افراطی» نامید، در نظرسنجی‌ها در حال پیشرفت است و شانه به شانه حزب دموکرات مسیحی مرتس می‌دود.

چه کسی به مرتس در اداره کشور کمک خواهد کرد؟
برخی از گزینه‌های کابینه مرتس، ناظران سیاسی را شگفت‌زده کرده است. مرتس چندین نفر از بخش خصوصی را به‌کار گرفته است، تصمیمی بسیار نادر برای دولت فدرال آلمان. اکثر افرادی که برای شغل وزارت نامزد شده‌اند، سال‌هاست که در بازار در سطح بالا بوده‌اند. برای مثال، کارستن ویلدبرگر، تا امسال رهبری »مدیامارکت‌ساترن»، بزرگ‌ترین خرده‌فروش لوازم الکترونیکی آلمان را بر عهده داشت. اکنون او به‌عنوان نخستین وزیر دیجیتال‌سازی و نوسازی تلاش خواهد کرد تا به آلمان در ورود به قرن بیست‌ویکم کمک کند. کاترینا رایش که نخستین زنی خواهد بود که رهبری وزارت اقتصاد را بر عهده خواهد گرفت، یک شرکت بزرگ برق منطقه‌ای را اداره می‌کرد. بنا به گزارش‌ها، هر دو برای اداره وزارتخانه‌های خود، کاهش شدید حقوق را پذیرفته‌اند. مرتس تنها ۱۱نفر از ۱۷وزیری را که قرار است زیرنظر او سوگند یاد کنند، معرفی کرد. یک نفر از حزب خواهرخوانده باواریایی، اتحادیه سوسیال مسیحی، سه نفر و سوسیال دموکرات‌ها هفت نفر را معرفی کردند. بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع بسیار محبوب سوسیال دموکرات، در سمت خود باقی خواهد ماند که این نیز در سیاست آلمان نادر است.
لارس کلینگبیل، رئیس سوسیال دموکرات‌ها سمت معاون صدراعظم و وزیر دارایی را به‌دست خواهد گرفت. اما سوسیال دموکرات‌ها همچنین روی تعدادی از سیاستمداران جوان‌تر و کمتر شناخته‌شده برای پر کردن وزارتخانه‌هایی که به آنها اختصاص داده شده، حساب باز کرده‌اند. ورنا هوبرتز، ۳۷ساله و از بنیان‌گذاران پلتفرم آشپزی «کیچن استوریز»، رهبری وزارت مسکن را بر عهده خواهد داشت. اووه جون، استاد علوم سیاسی گفت اگرچه برخی از انتخاب‌های انجام‌شده توسط احزاب نامتعارف بود، اما هر دو در تلاش بودند تا وعده تغییر سیاسی را محقق کنند.
او گفت: «احزاب می‌خواهند چهره‌های جدیدی را معرفی کنند و این در نهایت منجر به یک یا دو شگفتی در انتخاب شده است؛ اما آنها یک چیز مشترک نیز دارند: وفاداری به رهبران حزب مربوطه.» دو نفر از وزرا، کارین پرین و ریم آلابالی-رادوان، در آلمان متولد نشده‌اند که در سیاست آلمان غیرمعمول است. علاوه بر این، پرین که به جناح مترقی دموکرات‌های مسیحی تعلق دارد و بر آموزش و پرورش نظارت خواهد داشت، یهودی است؛ یکی دیگر از نخستین‌ها در آلمان پس از جنگ. برخی از اجداد او در دهه۱۹۳۰ با مهاجرت به هلند از دست نازی‌ها فرار کردند.

مراسم تحلیف چگونه برگزار می‌شود؟
سوگند خوردن صدراعظم در آلمان یک رویه پارلمانی است که با تشریفات بسیار کمتری - اما رفت و آمد بسیار بیشتری - نسبت به معادل آمریکایی خود همراه است. اول، صدراعظم بر اساس قانون باید توسط پارلمان ۶۳۰ کرسی به‌عنوان صدراعظم تایید شود. ائتلاف وی ۳۶۰کرسی از این تعداد را در اختیار دارد. درکمال تعجب، مرتس در رای‌گیری اول قانون‌گذاران پیروز نشد و ۶رای کم آورد. بعد از مراسم تحلیف، او را یک مایل تا اقامتگاه ریاست‌جمهوری، اشلوس بلوو، همراهی خواهند کرد؛ جایی که فرانک والتر اشتاین‌مایر، رئیس‌جمهوری آلمان، سند نامزدی خود را به او تحویل خواهد داد. سپس او برای سوگند خوردن توسط رئیس پارلمان تازه تاسیس، به آنجا باز خواهد گشت. این رویه زمانی که مرتس به‌طور رسمی کابینه خود را اعلام کند، تکرار خواهد شد. هر ۱۷وزیر برای دریافت مدارک خود نزد رئیس‌جمهور رفت و سپس برای سوگند به پارلمان بازخواهند گشت.

احتمال دوام این دولت چقدر است؟
این‌بار شانس‌ها بیشتر است. اولاف شولتز در طول دوران تصدی خود مجبور بود با سه حزب بسیار متفاوت درگیر اداره کشور شود و دو حزب از آنها، سبزها و حزب لیبرال دموکرات آزاد، در مورد تعدادی از مسائل که کلید آن هزینه‌ها بود، ایده‌های متضادی داشتند. اما اینبار دولت ائتلافی از احزاب «اتحادیه دموکرات مسیحی»، «اتحادیه سوسیال مسیحی» و «سوسیال دموکرات‌ها» تشکیل شده است.
با رشد حزب آلترناتیو برای آلمان، یک انتخابات زودهنگام می‌تواند کرسی‌های بیشتری را برای آن به ارمغان بیاورد و حکومت کردن را حتی دشوارتر کند. صرف نظر از اختلافات آنها در سیاست، هیچ یک از احزاب این را نمی‌خواهند.

فرود سخت صدراعظم
دو دهه پیش، قبل از آنکه فریدریش مرتس از بخش خصوصی به سیاست بازگردد و به مقام صدراعظمی آلمان برسد، دعوت به گردهمایی لژیون خارجی فرانسه در کورسیکا را پذیرفت. در آخرین لحظه، برگزارکنندگان از او خواستند که نه از طریق جاده یا راه‌آهن، بلکه با چتر نجات به محل رژه برسد. مرتس که در آن زمان وکیل یک شرکت بود، هرگز از هواپیما به بیرون نپریده بود. اما یکی از شرکت‌کنندگان اخیرا به یاد آورد که مرتس تردید نکرد. او با موفقیت این پرش را انجام داد، اما فرود سختی داشت.
مرتس که اکنون ۶۹ساله و یک سیاستمدار است، در تلاش برای جهشی بسیار پرخطرتر است که معدل همان فرود سختی بود که داشت. نخستین فرود سخت او این بود که وی ۶رای برای صدراعظمی کم آورد که در رای‌گیری دور دوم رای لازم را کسب کرد. مرتس که هیچ تجربه اجرایی در دولت ندارد، در چالش‌برانگیزترین زمان برای ملت از زمان اتحاد مجدد آلمان شرقی و غربی در ۳۵سال پیش، زمام امور را به دست خواهد گرفت. او و دولت ائتلافی‌اش، به رهبری دموکرات‌های مسیحی راست میانه با مجموعه‌ای از بحران‌های ملی، از جمله اقتصاد راکد و روابط متشنج با ایالات متحده مواجه خواهند شد.
یک حزب ملی‌گرای روبه رشد، حزب ضد مهاجرت «آلترناتیو برای آلمان» در برخی نظرسنجی‌ها از مرتس و همتایان سیاسی جریان اصلی او پیشی گرفته بود. در ماه‌های پس از پیروزی حزبش در انتخابات فوریه، مرتس در پرداختن به این چالش‌ها بسیار جدی بوده است. او از دونالد ترامپ انتقاد کرده و ثبات دموکراسی آمریکا را زیر سوال برده و برای رهبری یک اروپای قدرتمند جدید، با همتایان خارجی خود وارد مذاکره شده است. او به سرعت یکی از وعده‌های کلیدی انتخاباتی خود در مورد خویشتن‌داری مالی را زیر پا گذاشت و با رقبای چپ میانه به توافق رسید تا محدودیت‌های مقدس آلمان در مورد استقراض دولتی را کاهش دهد تا بتواند «هر چه لازم است» را برای دفاع ملی هزینه کند. با وجود اینکه پیش‌تر در خصوص برنامه‌های مهاجرتی راه حزب «آلترناتیو برای آلمان» را پسندیده بود، اما قول داده است در پارلمان از آن دوری کند.
او همچنین از تعهد خود برای رد کردن پناه‌جویان عقب‌نشینی کرده است. هواداران مرتس می‌گویند این اقدامات نشان می‌دهد که وی یک سیاستمدار چابک بوده که پتانسیل حل مسائل بزرگی را که مردم آلمان را نگران کرده است، دارد: «توسعه، دفاع، مهاجرت.» جان پی. اشمیتز، معاون مشاور حقوقی کاخ سفید در دوران جورج اچ. دبلیو. بوش گفت: «من فکر می‌کنم او بسیار آماده و بسیار عمیق و متفکر است.» اشمیتز به استخدام مرتس برای کار در دفاتر آلمانی شرکت حقوقی مایر براون در شیکاگو کمک کرد و حدود سال۲۰۰۵ با مرتس در جزیره کورسیکا از هواپیما بیرون پرید.
اما دیگران فکر می‌کنند که مرتس در برنامه‌ریزی بیش از یک قدم جلوتر مشکل دارد و همین امر باعث می‌شود که او به وعده‌هایش عمل نکند. به گفته آنها، این موضوع از محبوبیت او کاسته است. با این حال برخی امیدوارند که مرتس بتواند برنامه‌های خود را پیش ببرد و آلمان را از وضعیت فعلی نجات دهد.