از این به بعد پدر و مادرها در یکی از کشورهای اروپایی مجاز خواهند بود که روزهای «مرخصی با حقوق خود پس از به دنیا آمدن فرزندشان» را به افرادی که قیم قانونی آنها به حساب نمیآیند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ یا حتی دوستان خود، انتقال دهند.
سوئد اولین کشوری بود که در سال ۱۹۷۴ میلادی مرخصی استحقاقی والدین را به پدران نیز تعمیم داد. به گفته آژانس بیمه اجتماعی سوئد، امروزه، پدران حدود ۳۰ درصد از مرخصی استحقاقی والدین را دریافت میکنند.
حالا با گذشت ۵۰ سال از مرخصی استحقاقی پس از زایمان به پدران، این بار پدربزرگها و مادربزرگها هم در سوئد میتوانند برای نگهداری از نوههای خود حقوق بگیرند.
این اصلاحات که از یکم ژوئیه (۱۱ تیر ۱۴۰۳) توسط دولت سوئد به اجرا گذاشته شد، امکان انتقال روزهای مرخصی با حقوق والدین یا همان مرخصی زایمان را به بستگان یا دوستان فراهم میکند.
تعادل بهتر بین کار و زندگی و ارتقای برابری جنسیتی
سازمان بیمه تامین اجتماعی سوئد (Försäkringskassan) اعلام کرد که این طرح جدید برای ارائه انعطافپذیری بیشتر به خانوادهها طراحی شده است.
قوانین جدید مرخصی زایمان به والدین این امکان را میدهد که حداکثر ۴۵روز از مرخصی استحقاقی خود را به فردی که قیم قانونی نوزاد آنها نیست، منتقل کنند، مشروط بر اینکه گیرنده برای دریافت کمک هزینه والدین بیمه شده باشد، که البته اکثر مردم سوئد اینگونه هستند. برای والدین مجرد نیز، از مجموع ۴۸۰ روز مرخصی استحقاقی، تا ۹۰روز به ازای هر فرزند قابل انتقال است.
به گفته استفان فورسبرگ، مدیر اجرایی بیمه والدین اداره تأمین اجتماعی سوئد « این اصلاحات به والدین، بهویژه سرپرستان مجرد و خانوادهها فرصتهای بیشتری میدهد و احتمالاً به برابری جنسیتی کمک میکند.»
بر اساس قانون جدید، حتی بازنشستگان نیز میتوانند این مرخصی با حقوق مربوط به والدین را دریافت کنند. در این صورت، حقوق بر اساس مستمری بازنشستگی محاسبه میشود. فردی که این کمکهزینه را دریافت میکند، در طول مدت دریافت آن، اجازه ندارد به دنبال کار بگردد یا تحصیل کند.
ماریا کارلسون، مادری مجرد که با پسر سهسالهاش لیام در استکهلم زندگی میکند، از این قانون جدید خوشحال است. او که شاغل و تک سرپرست است، بهطور مرتب از والدینش کمک میگیرد. ماریا به «یورونیوز» گفت: «مادرم از زمان تولد لیام به من کمک میکند. او بسیار مفید بوده و اکنون دو روز در هفته لیام را از مهدکودک برمیدارد. کمکی که به من اجازه میدهد تا کمی بیشتر کار کنم، چون بهصورت نیمهوقت کار میکنم تا بتوانم از نظر اقتصادی روی پای خود بایستم.»
ماریا کارلسون به همراه فرزند و مادرشیورونیوز
ماریا اضافه کرد: «خیلی خوب است که اکنون با این طرح جدید میتوانم روزهای مرخصی والدین خود را به مادرم انتقال دهم تا او نیز به نحوی جبران مالی دریافت کند.»
مادر ماریا که خود نیز قبلا در اداره تأمین اجتماعی سوئد کار میکرد و اکنون بازنشسته شده است، آن را «طرح خوبی برای همه» میداند. او گفت: «برای مثال من دو بار در هفته کمک میکنم و تقریباً به یک روال تبدیل شده است. اما اگر قرار باشد که یک هفته کامل از لیام مراقبت کنم، مثلاً اگر بیمار شود، خوب است که بتوانم این کمکهزینه را دریافت کنم.»
هنگامی که روزهای مرخصی پس از ازایمان انتقال داده میشوند، گیرندهای که از کودک مراقبت میکند میتواند برای دریافت آن اقدام کند.
ماریا در ماه اوت حدود ده روز از مرخصی خود را از طریق وبسایت اداره تأمین اجتماعی به مادرش انتقال داد تا این طرح جدید را امتحان کند.
انتقادها در مورد افزایش برون سپاری مراقبت از والدین
منتقدان نگرانی خود را درباره برون سپاری مراقبت از کودکان به دیگران بیان کردهاند. وقتی این طرح در سپتامبر ۲۰۲۳ مطرح شد، چندین سازمان کارگری در سوئد انتقاد کردند که این قانون میتواند باعث شود والدین مراقبت از فرزندانشان را به اقوام یا پرستاران حرفهای واگذار کنند و آن را به نوعی شبیه به «خدمات پرستاری» دانستند.
در جلسهای در اکتبر ۲۰۲۳، آنا تنجه، وزیر امور سالمندان و تأمین اجتماعی سوئد احتمال سوءاستفاده از این طرح برای پرداخت مالی به پرستاران کودک را بسیار کم ارزیابی کرد. او تأکید کرد که دولت آماده است تا با هرگونه سوءاستفاده یا تقلب در سیستم رفاهی برخورد کند.
تنجه یادآور شد که هدف اصلی این قانون، کمک به والدین برای ایجاد تعادل بین کار و زندگی خانوادگی است تا بتوانند آزادانه بهترین تصمیمات را برای فرزندانشان بگیرند.
بر اساس آمار اداره تأمین اجتماعی سوئد تا پایان اوت سال گذشته میلادی ۱,۴۵۶ نفر روزهای مرخصی بعد از زایمان خود را به فردی غیر از سرپرست قانونی کودک منتقل کرده بودند.