اوضاع بحرانی آزمایشگاه‌های پزشکی

محمدعلی برومند، اظهار کرد: دو رکن اصلی آزمایشگاه در همه دنیا، نیروی انسانی و تجهیزات است که متاسفانه در ایران در هر دو حوزه مشکلات اساسی وجود دارد که با بی توجهی ها و اتخاذ سیاست های غیر موجه، روز به روز به این مشکلات دامن زده ایم.
وی افزود: در باب نیروی انسانی، چه در رده تخصصی و چه در رده کارشناس با بی انگیزگی شدیدی روبرو هستیم به نحوی که کارشناسان مرتبط با رشته یعنی کارشناسان رشته علوم آزمایشگاهی رغبتی به کار در حوزه کاری فنی خود نداشته و بیشتر جذب امور تجاری و شرکت های تجاری می‌شوند.
برومند ادامه داد: از سوی دیگر، به دلیل نادیده گرفته شدن حوزه های تخصصی و فوق تخصصی در آزمایشگاه، متاسفانه به کارگیری نیروهای مرتبط با این حوزه ها هم تقریباً در بیشتر آزمایشگاه ها غیرممکن گردیده است.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی آسیب شناسی ایران تاکید کرد: با مشکلات عدیده موجود، امکان راه اندازی و تاسیس آزمایشگاه اگر غیر ممکن نباشد، بسیار سخت شده و این موضوع متاسفانه پای سرمایه گذاران غیر حرفه ای و کاسب مسلک را به حوزه درمان باز نموده که عواقب آن روز به روز نمود بیشتری پیدا کرده و علاوه بر بروز مسائل غیر اخلاقی و غیر حرفه ای، متخصصین این حوزه را به کارمندانی بدون قدرت تصمیم گیری تبدیل نموده است.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: در حوزه تجهیزات و مواد مصرفی هم وضع بهتر از این نیست. هم به دلیل محدودیت های ارزی و هم به نظر من به دلیل نوع نگرش تصمیم سازان، انجام آزمایشات مورد لزوم بیماران با کیفیت مطلوب، روز به روز سخت تر می‌شود.
برومند توضیح داد: وقتی دید تخصصی و فنی به آزمایشگاه بالینی صرفاً به ارائه نتیجه به بیمار تنزل یابد و همه ظرایف مرتبط با آزمایشگاه بالینی از مرحله تامین تجهیزات و مواد مصرفی تا مراحل مختلف انجام آزمایش از نمونه گیری تا ارائه نتیجه و تفسیر آن، ساده انگاری شده و صرفاً با دید اقتصادی و آن هم کاملاً سطحی به آن توجه شود، نمود بیرونی آن نارضایتی همه ارائه کنندگان و گیرندگان خدمت خواهد بود که امروزه شاهد آن هستیم.
وی افزود: چند سالی است که ارز ترجیحی مربوط به تجهیزات کاملاً قطع شده و وضعیت به گونه ای شده که در حال حاضر، هزینه ای که برای یک قطعه دستگاه پرداخت می‌کنیم معادل قیمت کل دستگاه در سال های قبل شده و به این ترتیب نوسازی و خرید تجهیزات جدید به امری غیر ممکن تبدیل شده است. این تفاوت قیمت و هزینه ای که به آزمایشگاه ها تحمیل شده، به هیچ شکل جبران نمی‌شود. یعنی نه با افزایش تعرفه و نه با تخصیص مابه التفاوت قیمتی به بیمه ها که بتوانند سیستم پاراکلینیک و آزمایشگاه را پشتیبانی نمایند، موضوعی شبیه دارویار که به داروخانه ها تعلق گرفت.
برومند در ارتباط با تعرفه‌های آزمایشگاهی و پوشش بیمه‌ها، گفت: در مورد تعرفه آزمایشگاه حرف های بسیاری زده شده ولی همچنان به دلیل مشکلات اقتصادی با چالش مواجه هستیم. بیمارستان های دولتی با توجه به بالا رفتن قیمت تجهیزات و عدم جبران آن در تعرفه ها، دیگر قادر به خرید دستگاه های جدید نیستند و این مسئله در بعضی حوزه ها به گونه ای است که درآمد آزمایش کفاف تامین مواد مصرفی را هم نمی‌دهد، چه رسد به تامین و توسعه دستگاه و روش های آزمایشگاهی.
وی افزود: در سیستم خصوصی نیز اگرچه وضع کمی از سیستم دولتی بهتر است ولی آزمایشگاه ها در معرض ورشکستگی قرار دارند و به خصوص این مسئله در مورد آزمایشگاه های کوچک تا متوسط صادق است.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی آسیب شناسی ایران تاکید کرد: به همه این مشکلات تاخیر بیمه ها در پرداخت هزینه های آزمایشگاهی را اضافه کنید که متاسفانه در مورد آزمایشگاه ها به نظر می‌رسد آخرین اولویت پرداختی بیمه ها باشد. این مشکل جدای از این موضوع است که به رغم افزایش چندین برابری هزینه ها، تعرفه هر ساله با عدم تناسب نسبت به هزینه ها تعیین می‌شود.
وی افزود: آنچه بیشتر آزار دهنده است، تحمیل تخفیف بر روی پرداخت هزینه ها توسط بیمه های تکمیلی است که بدون رعایت تعرفه های مصوب دولت و با سوءاستفاده از شرایط مالی آزمایشگاه ها در قرارداد آنها اعمال می‌گردد و هیچ اعتراضی در این زمینه هم تا کنون مسموع نبوده است.
برومند در پایان گفت: جمله آخر اینکه، آن قدر درگیر مشکلات روزمره هستیم که آزمایشات به روز دنیا و آزمایش هایی که مرتبط با بیماری های خاص هستند، کاملاً به فراموشی سپرده شده و مردم دیگر از چنین خدماتی بهره مند نبوده و نخواهند بود.