ریسک رکود فولادی‌ها؟

بازار فولاد در ۶ ماه نخست سال‌جاری با رکود بازار و کاهش تولید فولادسازان این نیمه را به پایان رساند؛ این در حالی است که فعالان این حوزه معتقدند این بازار در ۶ ماه دوم سال، رکود بیشتری را تجربه خواهد کرد. در این رکود قابل پیش‌بینی عوامل خارجی همچون نتیجه انتخابات آمریکا و عوامل داخلی همچون به خواب رفتن پروژه‌‌های عمرانی تاثیرگذار به ‌‌شمار می‌‌روند.

انتخابات سرنوشت‌‌ساز
حسام‌‌الدین والی کارشناس حوزه فولاد در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره وضعیت بازار فولاد در نیمه دوم سال‌جاری و عوامل اثرگذار بر این بازار، عنوان کرد: برای چشم‌‌انداز فولاد در نیمه دوم سال باید هم به عوامل خارجی و هم به عوامل داخلی توجه کرد؛ مهم‌ترین عامل تاثیرگذار خارجی را می‌توان به نتیجه انتخابات آمریکا گره زد که تاثیر مستقیمی بر بازارهای بین‌المللی خواهد داشت. اگر دونالد ترامپ در این انتخابات پیروز میدان شود، حجم بالایی از کالاهای چینی که به آمریکا روانه می‌‌شود، در صورت اعمال تعرفه‌‌های بالا از ورود به این کشور بازمی‌‌ماند و به ناچار روانه بازارهای بین‌المللی می‌شود که این امر به نوبه خود سبب کاهش قیمت محصولات فولادی در سطح بازارهای بین‌المللی خواهد شد. هم‌‌اکنون محصولاتی از چین وارد ایران می‌‌شوند که قیمت آنها از محصولات داخلی درب کارخانه ما ارزان‌‌تر است. در چنین شرایطی اگر چین نتواند به غرب صادرات داشته باشد، بدون شک بازارهای داخلی ما نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین نتیجه انتخابات آمریکا بر بازارهای بین‌المللی و بازار ما تاثیرگذار خواهد بود.

ناترازی کش‌دار انرژی
والی در ادامه با اشاره به تاثیرگذاری بازارهای بین‌المللی بر بازار فولاد داخل عنوان کرد: ‌‌ مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر بازارهای داخلی که بر روند تولید اثرگذار بوده، موضوع ناترازی انرژی است، به گونه‌‌ای که تا نیمه‌‌های مهرماه فولادسازان همچنان با قطعی برق روبه‌رو بوده‌‌اند و به تازگی برق آنها به‌‌صورت تمام‌‌وقت وصل شده است؛ البته این در حالی است که از هم‌‌اکنون به این واحدهای تولیدی هشدار قطعی گاز را برای شروع فصل سرد داده‌‌اند.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که در کل ناترازی انرژی و قطعی برق در تابستان سبب شده که بسیاری از بازارهای صادراتی ما از دست برود، تصریح کرد: ‌‌ در فصل تابستان بسیاری از مشتریان ما استرس د اشتندکه محصولات ما به‌‌موقع به آنها تحویل داده نشود. البته باید این موضوع را در نظر گرفت که مشتریان صادراتی ما که عمدتا کشورهای همسایه هستند، در جریان آمار کاهش تولید محصولات فولادی در ایران به دلیل قطع شدن برق هستند و این آمارها سیگنال منفی برای آنها ارسال خواهد کرد.
این کارشناس فولاد در ادامه تصریح کرد: اتفاقی که در پایان دولت سیزدهم بسیار متداول بود، معضل کارت‌‌های بازرگانی یک‌بار مصرف بود که هر کس قادر به خرید این کارت‌‌ها در بازار داخلی بود با این کارت‌‌های یک‌بار مصرف قادر به صادرات می‌‌شد. به عبارت دیگر، صادرکنندگان با ارائه محصولات خود به دارندگان این کارت‌‌ها، صادرات انجام می‌‌دادند و دارندگان این کارت‌‌ها نیز هیچ‌گاه ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما نمی‌‌آوردند. برآورد می‌شود که به میزان ۸ میلیارد دلار ارز به دلیل این کارت‌‌های یک‌بار مصرف به سامانه نیما بازگردانده نشده باشد. برای حل این مشکل کارت‌‌های یک‌بار مصرف، فعالان اقتصادی در دولت سیزدهم و پیش از حادثه سقوط هلی‌کوپتر رئیس‌‌جمهوری، جلسه‌‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار کردند که نتیجه این جلسه به دلیل آن اتفاقات پیش‌‌آمده دیگر چندان مورد پیگیری قرار نگرفت.
والی در ادامه با اشاره به قانون بازگشت صد درصدی ارز صادرکنندگان فلزات به خود آنها خاطرنشان کرد: این قانون جدید صادرات که به تازگی ابلاغ شده است، سبب می‌شود که دیگر تولیدکنندگان، محصولات خود را به دارندگان کارت بازرگانی برای صادرات نسپرند و خود به خود این کارت‌‌های یک‌بار مصرف برداشته شود. تا پیش از این برخی افراد به صورت ‌هزار تا ۲‌هزار تن محصولات فولادی را با این کارت‌‌ها صادر می‌‌کردند و هیچ‌گونه نظارتی نیز روی این کارت‌‌ها وجود نداشت، البته این روند صادراتی این روزها بسیار کمتر شده است. وی در ادامه یادآور شد: این کارت‌‌های یک‌بار مصرف، بیشتر به نفع کشورهای همسایه بود که کالای ایرانی را با قیمت پایین خریداری می‌‌کردند.

نبود تقاضا در نیمه دوم سال
این کارشناس فولاد در پاسخ به این پرسش که میزان تقاضا در نیمه دوم سال آیا دستخوش تغییراتی خواهد شد، بیان کرد: میزان تقاضا بستگی به میزان ساخت‌‌وساز در پروژه‌‌های عمرانی و مسکن در کشور دارد که بعید به نظر می‌رسد در نیمه دوم سال در این زمینه شاهد اتفاق خاصی باشیم؛ چراکه بودجه عمرانی کشور برای سال‌جاری بسیار محدود تعریف شده بود. هرچند باید منتظر بمانیم که نمایندگان مجلس شورای اسلامی در آبان ماه امسال برای سال آینده چه بودجه‌‌ای برای بخش عمرانی کشور تعریف خواهند کرد که البته اثرگذاری آن برای سال آینده نمایان خواهد شد. والی در ادامه با اشاره به این موضوع که سیاست خارجی دولت نیز موضوع دیگری است که نباید از آن غافل ماند، گفت: در کشور ما ظرفیت‌‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، اما به‌‌دلیل مسائل سیاسی سرمایه‌گذاران خارجی در کشور ما حضور ندارند؛ در چنین شرایطی باید منتظر ماند و دید که دولت چهاردهم چگونه تنش‌‌ها و مسائل سیاسی ایران را حل و فصل خواهد کرد.

سخن آخر
این کارشناس فولاد تاکید کرد: به نظرم موضوع قابل‌توجه برای فولادسازان، همچنان ناترازی انرژی است که دولت باید برای این موضوع چاره‌‌اندیشی بلندمدتی داشته باشد، چراکه این‌‌گونه به نظر می‌رسد که با توجه به عدم‌اقدامات بلندمدت دولت برای مشکل تامین انرژی طی سال‌های گذشته تاکنون، این ناترازی سال آینده پابرجا خواهد ماند، این در حالی است که دولت باید به‌‌دنبال چاره‌‌اندیشی‌‌های بلندمدت برای این چالش اساسی برای صنعت باشد. والی همچنین ادامه داد: در چشم‌‌انداز سال ۱۴۰۴ رسیدن به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد ترسیم شده بود، ظرفیتی که هرچند این روزها به آن نزدیک شده‌‌ایم، اما باید این موضوع را در نظر بگیریم که از نظر میزان تولید، این چشم‌‌انداز محقق نشده است و باید این امر را بپذیریم که استفاده نکردن از ظرفیت‌‌های ایجادشده در صنعت فولاد، آن را دچار خواب سرمایه خواهد کرد؛ بنابراین برای چنین چشم‌‌اندازی باید زیرساخت‌‌های آن نیز مهیا باشد.