پیشتازی ایران در توسعه پیام‌رسان‌ها و قابلیت اتصال متقابل

برقراری ارتباط بی‌واسطه توسط قابلیت اتصال متقابل یا اینترکانکشن درحالی در پنج پیام‌رسان داخلی ایجاد شده است که به گفته مسئولان، برخی کشورها اعلام کردند که خواستار ایجاد این قابلیت بین پلتفرم‌های ما و خودشان هستند؛ مسئله‌ای که با اعلام اخیر شرکت متا مبنی بر امکان ارسال پیام از واتس‌اپ به پیام‌رسان‌های دیگر می‌تواند از پیشتازی ایران در این زمینه حکایت داشته باشد.
در دنیای امروز پیام‌رسان‌ها نقش بسیار مهمی در ارتباطات بین افراد و گروه‌ها پیدا کردند چراکه امکان ارسال پیام متنی، تصویری، صوتی و حتی ویدیویی را فراهم می‌کنند. از آنجا که این پیام‌رسان‌ها به طور رایگان خدمات‌رسانی می‌کنند و تنها به اتصال اینترنت نیاز دارند، افراد می‌توانند به راحتی با دوستان و خانواده‌شان در سراسر جهان ارتباط برقرار کنند.
با پیشرفت فناوری، پیام‌رسان‌ها امکانات بیشتری از جمله ارسال استیکرها، ایجاد گروه‌های چت، ارسال فایل‌های مختلف و حتی انجام تماس‌های صوتی و تصویری را فراهم کرده‌اند. این امکانات باعث شده است که افراد بیشتری به استفاده از پیام‌رسان‌ها روی آورند و زمان بیشتری را در این پلتفرم‌ها صرف کنند.      
البته پیام‌رسان‌ها به عنوان یک ابزار ارتباطی نقش مهمی در بین کسب‌وکارها دارند و با پیشرفت تکنولوژی و تغییرات در الگوهای ارتباطی، پیام‌رسان‌ها نیز در حال تکامل هستند؛ بنابراین با توجه به نیاز روزافزون به این پیام‌رسان‌ها کشورهای مختلفی در دنیا از جمله ایران در حال تلاش برای توسعه پلتفرم‌های بومی خود هستند. طی سال‌ها، روش‌ها و اقدامات بسیاری برای حمایت از پیام‌رسان‌ها و به صورت کلی سکوهای داخلی توسط دولتمردان انجام شده است که یکی از مهم‌ترین آنها را می‌توان تدوین آیین‌نامه حمایت از کسب‌وکارهای داخلی دانست.  
از سوی دیگر اینترکانکشن از جمله قابلیت‌هایی است که به دنبال حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی و نارضایتی کاربران از تعدد پیام‌رسان‌ها ایجاد شد؛ فاز اول آن اوایل سال ۱۴۰۲ رونمایی شد. از آنجا که نصب همزمان چند پیام‌رسان بر روی تلفن‌های همراه به موضوعی چالش‌برانگیز تبدیل شده بود، به همین دلیل امکان اینترکانکشن یا اتصال داخلی پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد شد تا هر کاربر با داشتن یک پیام‌رسان بتواند به دیگر پیام‌رسان‌ها متصل شود، به‌طوری‌که این موضوع می‌تواند به برقراری ارتباط راحت‌تر کمک کند.
البته با قابلیت اتصال بین پیام‌رسان‌ها نه قرار است پیام‌رسانی با یکدیگر ادغام شوند و نه پیام‌رسان جدیدی ایجاد شود بلکه تنها یک قابلیت به پیام‌رسان‌ها اضافه شده و در ماهیت خصوصی آن‌ها هم هیچ‌گونه تغییری ایجاد نخواهد شد.

آشنایی با اینترکانکشن یا اتصال متقابل پیام‌رسان‌های داخلی  
اتصال داخلی میان پیام‌رسان‌ها (اینترکانکشن) یا MXP به معنای ایجاد امکان ارسال پیام از مبدا یک پیام‌رسان ایرانی به سایر سکوهای مشابه بومی است. درباره چگونگی عملکرد این سرویس گفته شده که این کار با دو روش کلی برای پیاده‌سازی ارتباط داخلی میان پیام‌رسان‌ها یا mxp وجود دارد. روش خودکار که در این شیوه سرور mxp به طور خودکار مطلوب‌ترین مقصد برای ارسال پیام را انتخاب می‌کند.
نکته قابل توجه این است در این روش نیاز به نصب هیچ نرم‌افزار دیگری وجود ندارد و پیام‌رسان دیگری هم ایجاد نشده بلکه صرفا یک قابلیت به پیام‌رسان‌های داخلی اضافه شده است. درباره امنیت اطلاعات هم اینگونه توضیح داده شده که پیام¬‌های مبادله شده بین سرورهای پیام رسان ها با استفاده از آخرین فناوری های موجود به صورت رمزنگاری مبدا به مقصد (end to end encryption) رمزنگاری شده و عملا امکان رمزگشایی آنها در طول مسیر وجود ندارد.
استفاده از این قابلیت برای کاربران اختیاری است، کاربر برای فعال¬‌سازی این قابلیت باید به بخش تنظیمات پیام رسان مراجعه کرده و آن را فعال کند، بنابراین تا زمانی که خود کاربر این کار را انجام ندهد، این قابلیت فعال نخواهد شد، به زبان ساده این قابلیت بصورت پیش‌ فرض برای کاربران فعال نیست. مسئولان بر هم براین باورند قابلیت ذکر شده در پیام‌رسان‌های داخلی قابلیت خوبی است و اتحادیه اروپا آن را به قانون تبدیل کرده است.
پس از رونمایی از فاز اول، در مرحله بعد امکان ایجاد کانال و گروه مشترک میان پیام‌رسان‌ها فراهم خواهد شد. در همین راستا، سازمان فناوری اطلاعات ایران زیرساخت فنی ایجاد کانال مشترک را برای پیام‌رسان‌ها ایجاد کرد و مشغول پیاده‌سازی آن هستند تا در زمان مناسب، مورد بهره‌برداری قرار بگیرد.
با گذشت چندین ماه از رونمایی این قابلیت بررسی‌ها حاکی از آن است که کشورهای دیگر هم خواهان آن هستند؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم در این زمینه اعلام کرده بود با ایجاد این قابلیت برخی کشورها اعلام کردند این قابلیت بین پلتفرم‌های ما و آنها ایجاد شود که این امر در دست رایزنی قرار دارد.

ارسال پیام از واتس‌اپ به پیام‌رسان‌های دیگر در آینده نزدیک
درحالی که این قابلیت در پیام‌رسان‌های داخلی ایجاد شده طی سال‌های گذشته اتحادیه اروپا نیز به صاحبان پلتفرم‌ها توصیه کرد تا مخاطبان در اتحادیه اروپا از یک پلتفرم واحد برای برقراری ارتباط استفاده کنند اما با گذشت مدتی این مسئله اجباری و قانونی شد که پلتفرم‌ها موظف هستند این موضوع را به صورت جدی پیگیری کنند.
حال با گذشت یک سال و نیم از رونمایی فاز اول اخیرا اعلام شد که شرکت «متا» به زودی به کاربران در اتحادیه اروپا اجازه می‌دهد از واتس‌اپ به پیام‌رسان‌های دیگر، پیام ارسال کنند. این تغییر که برای کاربران پیام‌رسان‌های شرکت «متا» شامل واتس‌اپ و مسنجر در اتحادیه اروپا صورت خواهد گرفت، گزینه‌های جدیدی را برای قرار دادن پیام‌های مسنجر و واتس‌اپ در یک صندوق ورودی با چت‌های شخص ثالث یا جدا نگه داشتن آنها معرفی می‌کند.
این شرکت همچنین در حال ساخت اعلان‌های جدید در مسنجر و واتس‌اپ است که به کاربران اطلاع می‌دهد چه زمانی می‌توانند به چت‌های برنامه‌های جدید پشتیبانی شده، وصل شوند. «متا» می‌گوید که «از ویژگی‌های ابتدایی» مورد نیاز برای تعامل پیام‌رسان‌ها با یکدیگر فراتر رفته است و ویژگی‌های پیام‌رسانی غنی مانند واکنش‌ها، پاسخ‌های مستقیم، نشانگرهای تایپ و تیک دریافت پیام را عرضه خواهد کرد.
همچنین در سال آینده، عرضه گزینه «ایجاد گروه با افراد دیگر در چت‌های شخص ثالث» را آغاز می‌کند. اما طرح «متا» برای تعامل پذیری متقابل، فراتر از ارسال پیام است و این شرکت می‌گوید که در سال ۲۰۲۷، از مکالمات ویدیویی و صوتی شخص ثالث پشتیبانی خواهد کرد.

چند میلیون نفر از اینترکانکشن استفاده می‌کنند؟
پس از اتصال چهار پیام‌رسان ایتا، بله، گپ و آی گپ برای تبادل پیام و فایل صوتی و تصویری یک پیام رسان دیگر (سروش پلاس) قادر شد به چهار پیام رسان دیگر بپیوندد. به گفته مدیر کل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات ایران درباره وضعیت آماری پیام‌رسان‌ها با اتصال سروش پلاس به طرح اتصال متقابل، بیش از ۵۰ میلیون کاربر در دسترس مردم قرار می‌گیرند؛ به این مفهوم که، هر کاربر با داشتن یک پیام رسان ایرانی، می‌تواند به جامعه گسترده‌ای از کاربران دسترسی پیدا کند. طبق بررسی‌ها بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار کاربر از امکان MXB استفاده می‌کنند که با ورود سروش پلاس، این تعداد به بیش از ۲/۵ میلیون نفر افزایش پیدا خواهد کرد.
بنابراین با توجه به اینکه طی سال‌های گذشته پیام‌رسان های داخلی از حمایت دولت برای توسعه زیرساخت و افزودن قابلیت‌های بیشتر جهت رضایت بیشتر کاربران برخوردار بودند، این انتظار از دولت چهاردهم وجود دارد تا توسعه پیام‌رسان‌های داخلی برای جلب رضایت کاربران و ایجاد قابلیت‌های مورد نیاز مورد توجه باشد.