انرژیهای تجدیدپذیر بهعنوان یک راهکار کلیدی در راستای مقابله با بحرانهای زیستمحیطی و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی، در سالهای اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است. ایران نیز بهعنوان کشوری با منابع غنی انرژی، در تلاش است تا از این ظرفیتها بهرهبرداری کند.
سهم انرژیهای تجدیدپذیر در سبد انرژی ایران همچنان پایین است. بهطور تقریبی، تنها حدود ۲ درصد از کل انرژی مصرفی کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین میشود. در سالهای اخیر، نیروگاههای خورشیدی بهعنوان یکی از مهمترین منابع تجدیدپذیر در ایران شناخته شدهاند. با وجود ظرفیت بالای تابش خورشید در بسیاری از مناطق، تعداد نیروگاههای فعال همچنان محدود است و نیاز به سرمایهگذاری و توسعه زیرساختها وجود دارد.
علاوهبر این ایران بهویژه در مناطق شمال غربی و جنوبی کشور دارای پتانسیل بالایی در زمینه انرژی بادی است، با این حال، تعداد این نیروگاهها و میزان تولید انرژی آنها نسبت به پتانسیل موجود کمتر است.
همچنین انرژیهای زیستتوده و سایر منابع نیز بهعنوان گزینههای تجدیدپذیر در ایران مطرح شدهاند، اما هنوز در مراحل ابتدایی توسعه قرار دارند.
طی سالهای اخیر توسعه تجدیدپذیرها کلید خورد اما دولت چهاردم برنامههای جدی برای توسعه این انرژی دارد، تاجاییکه مسوولان دولتی بهتازگی از حمایتهای گسترده دولت و برنامهریزی برای افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر به ۳۰ تا ۵۰ هزار مگاوات خبر داند.
حدود ۳۵ همت در قانون بودجه برای حوزه تجدیدپذیر و بهینهسازی مصرف انرژی در نظر گرفته شده است. این منابع بهعنوان یک فرصت استثنایی برای توسعه صنعت برق تجدیدپذیر تلقی میشوند.
صدور “شناسه یکتا” برای پروژههای ساخت نیروگاههای تجدیدپذیر به مالکان این امکان را میدهد که از آخرین وضعیت سند ملکی پروژههای خود مطلع شوند. این شناسه بهعنوان ابزاری برای تسهیل فرآیند ثبت و سرمایهگذاری در این حوزه عمل میکند.
همچنین قرارداد خرید تضمینی برق تجدیدپذیر از ۳ مگاوات به تدریج تا ۱۰ مگاوات افزایش خواهد یافت. این اقدام به سرمایهگذاران اطمینان میدهد که در صورت عدم پرداخت منابع، میتوانند برق تولیدی خود را به صنایع بفروشند یا به بورس سبز عرضه کنند.
با وجود حمایتهای گسترده، چندین چالش وجود دارد که مانع از توسعه سریع انرژیهای تجدیدپذیر در ایران میشود، بسیاری از مناطق نیاز به زیرساختهای مناسب برای بهرهبرداری از منابع تجدیدپذیر دارند. عدم وجود قوانین و مقررات حمایتی میتواند مانع از جذب سرمایهگذاران شود.
نیاز به افزایش آگاهی عمومی و آموزش در زمینه استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و فناوریهای مرتبط وجود دارد. نیاز به توسعه فناوریهای مؤثر برای ذخیرهسازی انرژی در زمانهای عدم تولید نیز احساس میشود.
برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر برای رسیدن به توسعه پایدار انرژیهای تجدیدپذیر در ایران، لازم است بهبود قوانین و مقررات بهمنظور جذب سرمایهگذاران و تسهیل فرآیندهای اداری مورد توجه قرار بگیرد، همچنین ارائه مشوقهای مالی و اعتباری برای سرمایهگذاران در پروژههای تجدیدپذیر و برگزاری دورههای آموزشی و کارگاهها برای آشنایی بیشتر با فناوریهای تجدیدپذیر و مزایای آنها و سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه فناوریهای نوین برای بهبود بهرهوری و کاهش هزینهها و جذب سرمایهگذاری خارجی و همکاری با کشورهای پیشرفته در زمینه تکنولوژیهای انرژیهای تجدیدپذیر موضوعات مورد توجه و مهم است.
توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران نهتنها به کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی کمک میکند، بلکه به حفظ محیطزیست و ایجاد اشتغال پایدار نیز میانجامد. با توجه به حمایتهای دولتی و پتانسیلهای موجود، امید میرود که این حوزه بهعنوان یکی از ارکان اصلی تأمین انرژی کشور در آینده نزدیک به توسعه خود ادامه دهد.